Ten popularny pies, w naszym kraju zwany wilczurem, to rasa należąca do grupy psów pasterskich i zaganiających, zaklasyfikowana do sekcji owczarków (FCI: grupa I, sekcja 1, wzorzec nr 166).
Owczarki niemieckie uważane są za jedne z najinteligentniejszych psów świata. Służą w oddziałach policji, specjalizują się w wykrywaniu narkotyków i ładunków wybuchowych, tropią zbiegłych więźniów i zagubione dzieci, pomagają niepełnosprawnym i – w końcu – są wspaniałymi psami towarzyszącymi. Są najpopularniejszą rasą psów w Polsce.
Historia
Wszystko zaczęło się 3 kwietnia 1899 roku. Tego dnia rotmistrz von Stephanitz i jego przyjaciel Artur Mayer byli na dużej ogólnokrajowej wystawie hodowlanej. Zwrócili uwagę na psa znacznej – jak na tamte czasy – wielkości (61 cm w kłębie), wyglądem przypominającego wilka. Pies wabił się Hektor Linksrhein i odznaczał się mocną budową, piękną linią i kształtną głową. Rotmistrz odkupił go od właściciela i jeszcze tego samego dnia założył wraz z przyjacielem Zrzeszenie dla hodowli owczarków niemieckich (Verein für Deutsche Schäferhunde) – zwane w skrócie SV (Schäferhundverein). Hektor trafił do hodowli w Grafrath, zmieniono mu imię na Horand von Grafrath i zarejestrowano w księdze hodowlanej owczarków niemieckich pod numerem 1. Horand stał się protoplastą współczesnych owczarków niemieckich.
Horand był psem o wspaniałym charakterze – bardzo oddanym swojemu panu, wiernym, prostolinijnym, całkowicie posłusznym mimo braku szkolenia w młodym wieku. Uwielbiał pracować i służyć. Uwielbiał dzieci, dla przyjaznych mu ludzi był niezwykle łagodny, ale w stosunku do obcych – nieufny i gotowy do obrony „swoich” ludzi. Jego nowy właściciel przez długi czas poszukiwał odpowiednich suk przypominających wyglądem i charakterem Horanda. Gdy w końcu zdobył odpowiednie partnerki, rozpoczął hodowlę, stosując metodę inbred (chów wsobny, polegający na kojarzeniu ze sobą blisko spokrewnionych osobników) i ostrą selekcję potomstwa.
Niestety, efekty osiągnięte na początku XX wieku nie spełniały oczekiwań założycieli hodowli. Psy były zbyt wysokie, kwadratowe i niezgrabne, różniły się też bardzo charakterem od swojego pierwowzoru. Założyciele hodowli bardzo się tym martwili i postanowili wprowadzić zmiany. W 1922 roku wprowadzono system regularnych przeglądów licencyjnych, na których surowo oceniano każdego psa gotowego do rozrodu. W 1925 roku podczas Światowej Wystawy we Frankfurcie rotmistrz von Stephanitz zdecydował, że zaszczytny tytuł Zwycięzcy Świata przypadnie psu Klodo von Boxberg. Hodowcy psów podzielili się na dwa obozy – część była zachwycona nowym zwycięzcą, innym nie podobała się jego sylwetka. Klodo był niższy od innych owczarków niemieckich, jego proporcje były lekko wydłużone, a kłus – wydajniejszy. Wybierając go na zwycięzcę, von Stephanitz pragnął powrócić do pierwszego wzorca i zapobiec namnażaniu psów zbyt dużych i zbyt kanciastych. Na szczęście Klodo okazał się dobrym reproduktorem i przekazał swój typ wszystkim potomkom. Uważa się, że Klodo von Boxberg zapoczątkował nową erę w historii rasy.
Wygląd
Budowa
Współczesny owczarek niemiecki to pies średniej wielkości (55–60 cm suki, 60–65 cm psy, 22–40 kg), lekko wydłużony, silny, dobrze umięśniony, o suchych kościach i zwartej budowie. Jego głowa jest klinowata, proporcjonalna do tułowia, nie wydłużona, sucha, o lekko wypukłym czole i silnie rozwiniętych szczękach i żuchwie. Grzbiet nosa prosty, wargi napięte, dobrze przylegające, o ciemnym zabarwieniu. Nos zawsze czarny. Oczy w kształcie migdała, nieco skośnie osadzone, możliwie ciemne. Uszy średniej wielkości, stojące, noszone prosto, zakończone szpicem. Grzbiet sztywny, silny, dobrze umięśniony, zad długi i lekko opadający (ok. 23% względem linii poziomej), bez przerywania linii górnej przechodzący w długi, obficie od spodu owłosiony ogon. Lędźwie mocne, szerokie, dobrze ukształtowane. Kończyny przednie proste, równoległe, suche i silnie umięśnione. Kończyny tylne ustawione nieco z tyłu, udo i podudzie w przybliżeniu tej samej długości, tworzą kąt ok. 120 stopni. Uda silne, mocno umięśnione, stawy skokowe sztywne i silne. Pazury ciemne, uwypuklone, mocne.
Szata i umaszczenie
Szata twarda, prosta, przylegająca, włosy dłuższe na szyi i tułowiu, krótsze na kończynach, głowie i uszach. Dłuższe włosy na pośladkach tworzą portki. Ogon obficie owłosiony, zwłaszcza od spodu. Szata kosmata i długowłosa – niepożądane. Maść różnorodna – najczęstsza czarna podpalana (od jasnoszarego po mahoniowy), z czarnym czaprakiem, wilczasta, rzadziej jednolicie czarna.
Charakter
Owczarki niemieckie to psy bardzo inteligentne, posłuszne, karne, świetnie nadające się do szkolenia. Odznaczają się szczególną cierpliwością w pracy z człowiekiem. Są niezwykle utalentowane – w dodatku wszechstronnie. Owczarek niemiecki po odpowiednim szkoleniu to świetny pasterz, stróż, obrońca, tropiciel, przewodnik niewidomych, opiekun dzieci, sportowiec, ratownik wodny lub górski, policjant, żołnierz, a nawet strażak. Opiekun powinien jednak pamiętać, że zwierzę to jest dość wymagające. Potrzebuje dużo ruchu i dużo zajęć – nuda mu nie służy. Opiekun powinien zapewniać psu zajęcia (sportowe turnieje, agility, ratownictwo, kursy obrończe i stróżujące, a jeśli istnieje taka możliwość – pasienie stad). Konieczny jest stały i ciągły kontakt między psem i jego właścicielem – samotność mu nie służy. Owczarek niemiecki nie czuje się dobrze w budzie czy kojcu. Potrzebuje bliskości z rodziną, do której należy. Niestety, warto wiedzieć, że w wyniku masowej hodowli opartej tylko na cechach pokrojowych, rasa ta bywa nadmiernie nerwowa i gwałtowna. Szczeniaki należy więc brać tylko od dobrych, znanych hodowców – nigdy z nieznanego źródła.
